Hayvanların Utanma Duygusu Var mı?

Utanma duygusu sadece biz insanlara özel olmayabilir: Hata yapan maymunların davranışlarını inceleyen bilim insanları, utanmanın göz temasından kaçınma ve kızarmaya yol açtığını tespit etti.

Yani hayvanlar da insanlar gibi utanıyor!

Utangaç bir insanı gözünden tanımak kolay fakat hayvanlarda bu durum daha karmaşık olabilir.

Mark Bekoff, BioScience dergisinde yayımlanan makalesinde dünyaca ünlü primatolog Jane Goodall’ın, bir şempanzenin utanca benzetilebilecek bir durumunu gözlemlediğini anlattı.

Goodall, ‘Freud’ adlı genç bir şempanzenin dalda sallanmasının ardından yüzüstü düştüğünü gördü.

Genç şempanze, düştüğünü gören var mı diye kontrol etmek amacıyla hemen rol model olan amcası Figan’a baktı.

Bu, daha önce insanların içinde tökezleyip düşen birisinin anlayabileceği türden bir tepki.

Buna benzer bir tepki, çiftleştikten sonra hendek içine düşen bir erkek maymunda da görüldü.

Utanç duygusunun farklı hayvan grupları arasında evrimleşmiş olması için, konvergent evrimin (yakınsak evrim) gerçekleşmiş olması gerekli.

Konvergent evrim, birbirleriyle yakın akraba olmayan tür ve soylar arasında görülen benzer biyolojik özelliklerin oluşumunu açıklar.

Dacher Keltner ve Cameron Anderson, 2000 yılında yayımladıkları makalelerinde utancın, işlerin ters gittiği durumlarda sosyal ilişkileri düzeltme amacıyla bir yatıştırma işlevi olduğunu belirtti.

Elbette kimse utanmaktan hoşlanmaz. Ancak işler tuhaf bir hal aldığında, insanları güldürmek ortamı yumuşatabilir.

Keltner’in daha önceki çalışmaları, insanlarda ve insan olmayan primatlarda görülen yatıştırma davranışlarını tespit etti.

Bu davranışlar arasında öne çıkanlar; göz kaçırma ve cildin kızarması.

Hayvanlarda olan bu duyguyu, bizdeki utanç ile tam olarak eşdeğer tutamasak bile utancı bile oluşturmak için gerekli farkındalığa sahip oldukları düşünülüyor.

Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım…